Konstytucja III RP uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe i zatwierdzona przez Naród w referendum w dniu 25 maja 1997r. ( Dz.U. nr.78, poz.483) .
Konstytucja z 1997 roku oparta została na następujących podstawowych zasadach ustrojowych : republikańskiej formy państwa, zasady suwerenności Narodu, zasady przedstawicielstwa, zasady podziału i równowagi władz, zasady demokratycznego państwa prawnego, zasady pluralizmu politycznego, niezawislosci sądów i samorządności.
Organami władzy ustawodawczej są Sejm i Senat, władzy wykonawczej Prezydent i Rada Ministrów oraz władzy sadowniczej: niezawisle sądy i trybunały.
Poza tym Konstytucja wyróżnią czwarta grupę organów - kontroli i ochrony prawnej do której zaliczone zostały Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich i Krajowa Rada Radiofonii I Telewizji.
Wzajemny układ stosunków pomiędzy trzema głównymi, naczelnymi organami państwa: Parlamentem, Rządem i Prezydentem oparty został na założeniach systemu parlamentarno - gabinetowego, przy czym możemy dostrzec pewne elementy zaczerpnięte z systemu kancelarskiego ( niemieckiego ), zwłaszcza w zakresie powoływania rządu i jego odpowiedzialności przed Sejmem ( konstruktywne wotum nieufności).
Sejm składa się z 460 posłów wybieranych na 4-letnia kadencję na podstawie piecioprzymiotnikowego prawa wyborczego ( powszechność, równość, bezpośredniość, proporcjonalność i tajność głosowania.
Wybory do Senatu są powszechne, bezposrednie, większościowe i odbywają się w głosowaniu tajnym. Wzajemne stosunki między obydwiema izbami ukształtowane są na zasadzie nadrzędności Sejmu.
Konstytucja przewiduje także możliwość bezpośredniego sprawowania władzy przez Naród, zwłaszcza w drodze referendum, które może być zarządzane przez Sejm lub przez Prezydenta za zgodą Senatu.
Prezydent wybierany jest przez Naród na 5- letnią kadencję w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, większościowych w głosowaniu tajnym.
Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej za swe działania, większość jego aktów urzędowych dla swej ważności wymaga podpisu premiera ( kontrasygnata ), który w ten sposób przejmuje odpowiedzialność przed Sejmem.
Konstytucje przewiduje również szereg tak zwanych prerogatyw Prezydenta, czyli uprawnień osobistych wymienionych w art. 144 ust.3, które nie wymagają podpisu Premiera.
Prezydent za naruszenie Konstytucji lub ustawy oraz za popełnione przestępstwa może być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.
Organem do którego należy wykonywanie podstawowych funkcji władzy wykonawczej jest Rada Ministrów z Premierem na czele. Premier i pozostali członkowie rzadu mianowani są przez Prezydenta przy współudziale Sejmu, przy czym decydujący głos należy do Sejmu, który udziela wotum zaufania ( w pierwszym i trzecim etapie tworzenia Rządu) lub wybiera Premiera I proponowanych przez niego członków Rządu ( w drugim etapie).
Rada Ministrów za swoją działalność ponosi odpowiedzialność polityczną przed Sejmem w formie tak zwanego konstruktywnego wotum nieufności, które dochodzi do skutku tylko poprzez wybór nowego Premiera większością głosów ustawowej liczby posłów. Sejm może uchwalić również selektywne wotum nieufnosci wobec poszczególnych ministrów, także większością głosów ustawowej liczby posłów. Poza tym członkowie Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji lub ustaw oraz za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem.
Do organów władzy sadowniczej, obok organów wymiaru sprawiedliwości, należą także Trybunal Konstytucyjny i Trybunal Stanu.
Przewodniczącym Trybunalu Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyzszego, pozostałych członków wybiera Sejm na okres swojej kadencji.
Do Zadań Trybunalu Stanu należy egzekwowanie odpowiedzialności konstytucyjnej za naruszenie Konstytucji lub ustaw przez osoby pełniące najwyższe stanowiska państwowe wymienione w Konstytucji w art 198 ust.1 .
Członków Trybunalu Konstytucyjnego wybiera Sejm w liczbie 15, na 9 - letnią kadencję. Ponowny wybór do skladu Trybunalu Konstytucyjnego jest niedopuszczalny, członkowie Trybunalu Konstytucyjnego nie mogą być odwoływani.
Do zadań Trybunalu Konstytucyjnego należy orzekanie o zgodności ustaw, umow międzynarodowych i innych aktów normatywnych wydawanych przez centralne organy państwowe z Konstytucja lub aktami wyższego rzędu. Drugą funkcją Trybunalu Konstytucyjnego jest rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi organami państwa. Poza tym Trybunal Konstytucyjny orzekał o zgodności z Konstytucja celów lub działalności partii politycznych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz